میثم آزادی، نشریه فرهنگی،سیاسی واجتماعی آنا وطن، شماره34-اردیبهشت 94
در طول تاریخ نام و عناوین رایج در میان ملل و اقوام مختلف از نام پدیده، اسطوره، الهه، مفاخر و شخصیت های برجسته ی قبیله و ملت الهام گرفته می شد. در جمهوری اسلامی ایران طبق ماده 20 قانون سازمان ثبت احوال، انتخاب نام فرزند بر عهده والدین یا قیم او است. انتخاب نام مناسب برای فرزندان، شناسنامه فرهنگی- اعتقادی پدر و مادر است و این شناسنامه مدرک هویت هر فرد است . نام فرزند گواه سلیقه ی سالم خانواده و دور اندیش و سلامت و حسن انتخاب آنان است.
داستان از سه سال پیش شروع می شود سازمان ثبت احوال با نامگذاری دختر رضا عباسی به نام "ائلین" مخالفت کرد پدر ائلین می گوید: «ابتدا ثبت احوال زنجان مخالفت کرد اما درخواست خود را به معاونت حقوقی و سجلی سازمان ثبت احوال در تهران ارسال کردم اما آنها نیز مخالفت کردند و دلیل آنها مخالفت فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. »
بر اساس گزارشهای ثبت شده "آلپ اورهان(آلپ اورخان)"، "اوغوز کاآن(اوغوزخاقان)" و "آنار" کودکان آذربایجانی هستند که در یک سال اخیر سازمان ثبت احوال به دلیل نامگذاری تورکی از صدور اوراق شناسایی به این کودکان خودداری کرده است. والدین "آلپ اورهان" جزء معدود افرادی هستند که برای نامگذاری و اخذ شناسنامه ی فرزندشان ۲۱۰ روز تلاش کردند. فیروز یوسفی اهل مراغه پدر این کودک تورک با اشاره به مخالفت اداره ثبت احوال با ثبت این نام اظهار کرده است: مسئولان این اداره می گفتند این نام بیگانه و غیر ایرانی بوده و در لیست اسامی تورکی ما وجود ندارد. پدر و مادر "آلپ" بعد از هفت ماه نامه نگاری و دیدار با ارگان ها و افراد مختلف خواسته ی خود را پیگیری نموده و بالاخره مسئولان اداره ثبت احوال را برای صدور شناسنامه به این نام راضی کردند.
با گذشت ۳ سال و هفت ماه از تولد "اوغوز کاآن " سازمان ثبت احوال شهرستان ماکو از صدور شناسنامه برای این کودک خودداری می کند. پیگیری های چند ساله ی پدر این کودک برای ثبت این نام در اداره ثبت احوال بی نتیجه بوده است. صادق فیض اله نژاد، پدر این کودک در اعتراض به عدم صدور اوراق شناسایی برای فرزندش علیه اداره ثبت احوال این شهرستان به مراجع قضایی شکایت نمود. شعبه دوم حقوقی شهرستان ماکو نیز دفاعیات اداره ثبت احوال را موجه دانسته و رای به ابطال این دعوی داده است. در بخشی از دادنامه صادره دادگاه آمده است: نام انتخاب شده جزء نام های رایج و تناسب با فرهنگ شرعی و اسلامی نیست و با فرهنگ اصیل جامعه اسلامی منافات دارد و جزو نام های مورد تایید آن اداره نمی باشد. "اوغوز کاآن" متولد ۲شهریور۹۰ بوده و با گذشت ۳ سال و هفت ماه هنوز بدون اوراق شناسایی زندگی می کند.خانواده ای این کودک نگرانند،عدم صدور شناسنامه برای وی موجب شود این کودک از واکسیناسیون و خدمات درمانی محروم شده و در سالهای آینده از ثبت نام در مدرسه و استفاده از خدمات آموزشی و حق شهروندی محروم گردد.
"آنار" نعمت پور حداقل سومین کودک آذربایجانی است که با گذشت بیش از 3 ماه از تولدش اداره ثبت احوال شهرهای تهران و کلیبر از صدور شناسنامه برای وی خودداری کرده اند. بنا به اظهارات الیاس نعمت پور پدر این کودک مسئولان اداره ثبت احوال تهران، دلیل عدم صدور شناسنامه را بی معنی و بیگانه بودن نام "آنار" عنوان می کنند، در صورتی که این اسم در تورکی به معنی «فهمیده»،«به یاد آورنده»می باشد. مسئولان این اداره نبود اختیارات را دلیل عدم صدور شناسنامه عنوان کرده و پرونده را به شهرستان کلیبر محل تولد پدر آنار ارجاع دادند. ثبت احوال تهران با ارجاع آنار به کلیبر وانمود می کند خود در داخل ایران، ایجاد مرز بندی نموده است .
" آنار نعمت پور" ۲۳دی۹۳ شهر تهران متولد شده است، این نوزاد آذربایجانی در آستانه 4 ماهگی هنوز بدون اوراق شناسایی و محروم از خدمات درمانی زندگی می کند. تا کنون پیگیری های متعدد اداری و حقوقی برای ثبت هویت این کودکان به جزء یک مورد به نتیجه ای نرسیده است.
مخالفت فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، نامگذاری تورکی و بی معنی بودن ، متناسب نبودن با فرهنگ شرعی و اسلامی، خارجی و غیر ایرانی بودن از جمله دلایل مخالفت مسولان اداره ثبت و احوال ذکر شده است.
در وبسایت سازمان ثبت احوال فراوانی 50 نام اول دختران و پسران از سال 1380 تا پایان 1392 منتشر شده است. در این آمار در طول 13 سال کمتر از 8 اسم تورکی من جمله آیلین، آیناز، آیدا، الناز(ائلناز)، آرمان، اشکان، آرتین و ... را می توان مشاهده کرد. اگر جمعیت تورکان در ایران را بنا به گفته‌ی آقای صالحی وزیر امور خارجه سابق 40 درصد فرض کنیم فراوانی کمتر از 6 درصد نام تورکی در آمار رسمی سازمان ثبت و احوال در این 13 سال بسیار پایین است . این آمار نشانگر بی توجهی به فرهنگ وهویت سایر ملل و سنگ اندازی در نامگذاری اسامی تورکی در ایران می باشد.
در گذشته نیزمحمود افشار تئوريسين دربار پهلوی که هيچ حقی را برای تورکان قائل نبود وحتی با ۵دقیقه آموزش زبان تورکی در مدارس و دانشگاه ها مخالفت می کرد، پیشنهاد مدرسه هاى مادرانه در آذربایجان را مطرح می کند. همچنین جواد شیخ الاسلامی ، تئوريسينی دیگر در تکمیل نظرات محمود افشارطرح جدا کردن اجباری نوزادان آذربایجانی و نگهداری آنها در شیرخوارگاههای مخصوص را تقدیم دیکتاتور زمان خود نمود تا کودکان تا سن هفت سالگی تماسی با والدینشان نداشته باشند و کلامی از آنها نشنوند. ذوقی که پس از محسنی به عنوان رییس فرهنگی به آذربایجان آمد، "صندوق جریمه تورکی حرف زدن" در دبستان ها را ابداع نمود تا هر طفل دبستان آذربایجانی که جسارت کرد به تورکی صحبت کند، جریمه شود.
سه سال پیش نیز، داود دشتبانی در رابطه با درخواست رضا عباسی از سازمان ثبت احوال جهت نامگذاری دخترش به نام "ائلین" مطلبی با عنوان جنجال و شانتاژ بر سر یک همزه نوشت. وی مدعی شد پدر ائلین فردی قوم گراست که نوزاد معصوم خود را ملعبه مقاصد سیاسی خود قرار داده و جنجالی دروغین را آغاز کرده است. و هیچ حق و حقوقی برای این پدر جهت نامگذاری دخترش ائلین قائل نشد.
تورک‌ها و فرزندانشان در دوره حکومت پهلوی و جمهوری اسلامی ایران از ابتدائی ترین حقوقشان از قبیل تحصیل به زبان مادری ، نامگذاری کودکان به نامهای تورکی، برنامه های تلویزیونی مخصوص کودکان و نوجوانان به زبان تورکی و... محروم بوده و هستند.
محرومیت ها و تبعیض های ذکر شده در گذشته و حال ، نتیجه ای به جز استعمار غیر فارسها را به دنبال ندارد. ابزار مهندیسین این تبعیض ها، آسیمیلاسیون و حل کردن ملت های غیر فارس در داخل فارس زبانان ساکن ایران است.
در ماده ۷ کنوانسیون حقوق کودک آمده است:
1.تولد کودک باید بلافاصله پس از به دنیا آمدن او ثبت شود و کودک از بدو تولد از حق داشتن نام، حق کسب تابعیت و تا حد امکان از حق شناختن والدین و قرار گرفتن تحت مراقبت آنان برخوردار خواهد بود. 2 .کشورهای عضو اعمال حقوق در مواردی که عدم اعمال این حقوق موجب بی تابعیتی کودک شود، تضمین خواهند نمود.
ماده ۸ کنوانسیون حقوق کودک نیز در ۲ بند به رعایت حقوق کودکان و حمایت از آنها این چنین تاکید می کند که :
۱- دولت های عضو متعهد می شوند حق کودک برای حفظ هویت خود، من جمله ملیت، تابعیت، نام و روابط خانوادگی را مطابق قانون و بدون مداخله غیر قانونی محترم بشمارند. ۲- در مواردی که کودک به صورت غیرقانونی از تمام یا برخی از حقوق مربوط به هویت خود محروم شود، کشورهای عضو حمایت و مساعدتهای لازم را برای استیفای سریع هویت او فراهم خواهند آورد.
