محمد امین آزاد وطن اورمونون نازلی چای محالینداندیر. او ، اوللر قدیم اصولدا ، سونرا اورمو شهرینده ایبتدایی مکتبده اوخوماغا باشلاییر، لاکن اؤز تحصیلینی آخیرا قدر دوام ائتدیره بیلمیر.
بیر چوخ جاوانلار کیمی محمد امین ده ایقتصادی چتین لیکلر اوزوندن تحصیلدن محروم ائدیلیر، اونون ایلکین معلمی ده همین محرومیت اولور. او ایشله‌مک ایسته ییرسه، ایش تاپا بیلمیر. نهایت ، هر آدیمدا یئنی بیر چتین‌لیک، یئنی بیر محرومیت محمد امینی ده محروم آداملار جرگه سینه، موجود قورولوشدان ناراضی اولانلار سیراسینا چکیب گتیریر. او هله جاوان ایکن ایجتماعی موباریزه مئیدانینا قدم قویور. آزاد وطن ریضا خانین خلقین منافعینه ضد سیاست و مقصدلرینی اهالی ایچرسینده ایفشا ائدیر. او ، اورمو کندلیلرینی حوکومتین، اربابلارین قانونسوز حرکتلرینه قارشی موباریزه‌یه چاغیردیغی ایچون وقتیله پولیس مامورلارینین، اورمو فرمانده لشگرینین دقتینی جلب ائدیر. او ، بیر نئچه دفعه پولیس اداره سینه چاغیریلدیقدان سونرا، نهایت سیاسی جهتدن «ائعتبارسیز» آدام کیمی سیاهییه آلینیر و ۱۳۱۲- نجی شمسی ایلده اورمو قوشون فرماندهی طرفیندن توتولور، بیر موددت اورمییه‌ده زیندانی ساخلاندیقدان سونرا عؤمورلیک اولاراق زنجانا تبعید اولونور. زنجانین نظمیه اداره سی و فرماندارلیغی آزاد وطنین فعالییه‌تینین قارشیسینی آلماق مقصدیله اونونظارت آلتینا آلیر و مووقتی اولاراق زنجان بلدیه‌سینده سوپورگه‌چیله‌رین باشچیسی وظیفه‌سینده ایشه قبول ائدیرلر.
آزاد وطن شخصی مطالعه و حیات تجربه لری نتیجه‌سینده بیشیب برکیمیش موباریز بیر اینسان، آچیق فیکیرلی وطن پرست و ایجتماعی حادثه لره دوزگون قیمت وئرمگی باجاران تشکیلاتچی ایدی. او ، کوتله‌نین حقیقی قدرتینی درک ائدره ک همیشه بو قودرتین بیر تشکیلات حالیندا بیرلشمه‌سینه چالیشیردی. گله‌جه‌یه مؤحکم اومید و اینام بسله‌ین آزاد وطن همیشه صؤحبت زمانی دئیردی: «بیز سوپورگه‌چیلر و باشقا زحمتکئشلر گوجوموزی بیر یئره توپلایا بیلسک خلقین آزادلیغینا، مملکتین ترققیسینه انگل اولان هر بیر مانعه‌نی آرادان آپارا بیله ریک ».
آزاد وطن زنجاندا سکگیز ایل تبعیدده قالدیغی زمان ایش یولداشلاریندان و سورگونده اولانلاردان علاوه بیر چوخلارینین حؤرمت و محبتینی قازانمیش، اونلاری اؤز موترقی فیکیرلرینه طرف جلب ائده بیلمیشدی. او، بو حؤرمتدن ایستفاده ائدره ک کوتله ایچریسینده تبلیغات آپاریر. موجود قورلوشون عئیبه جرلیکلرینی آچیب گوستریر، ریضا خانین امپریالیستلرین عاملی اولدوغونو هامییا باشا سالیردی. نهایت ، ۱۳۱۹- نجی ایلین پاییزیندا، او، سیاسی فعالیت اوستونده یئنیدن زیندانا دوشور. اونو دؤرد آی زنجان نظمیه سینده ساخلادیقدان سونرا تئهرانین« قصر قاجار» زیندانینا گؤندریرلر.
۱۳۲۰- نجی ایلده ریضاخان دیکتاتورلوغونون ییخیلماسیلا ایران خلقلرینین حیاتیندا یئنی بیر دؤر باشلانمیش اولور. ایللر بویو زیندان و سورگونلرده قالمیش وطن پرستلر، ترقیخواه آداملار آزاد اولورلار. بو زمان آزاد وطن ده باشقا زیندانیلرله برابر آزاد اولوب زنجانا قاییدیر. او زنجاندا حئزب توده ایران تشکیلاتلارینین یارانیب گئنیشلنمه‌سینده گؤرکملی خیدمتلر ائدیر و آز بیر زماندا گؤستردیگی فعالیتی نظره آلیناراق حئزبین مرکزی کمیته سی طرفیندن تقدیرنامه آلماغا مووفق اولور.
۱۳۲۲- نجی ایلین آخیرلاریندا آزاد وطن اؤز دوغما شهری اورمییه گله رک بورادا دا حئزب توده ایران تشکیلاتینین یارادیلماسیندا و مؤحکم لندیریلمه‌سینده فعال ایشتیراک ائدیر. آزاد وطن خلق ایشینه صداقتی و تشکیلاتچیلیق لیاقتی نتیجه سینده اورمو حئزب توده ایران تشکیلاتینین کمیته صدری سئچیلیر. بو زمان مشهور جانی سرهنگ زنگنه اورمونون تیپ فرمانده ایدی. ایستر اوردو داخلینده ایسترسه باشقا دولت اداره لرینده زحمتکئشلرین حوقوقونا، اونلارین آزادلیغینا قارشی حاضیرلانان هر بیر توطئه وقتلی وقتینده تشکیلات طرفیندن ایفشا اولونوردو. آزاد وطن اورمو تیپینین نیظامی ساخلولارینین داخلینه نفوذ ائتمک ایچون چالیشمیش و بو ایشده بیر سیرا مووفقیتلر ده الده ائتمیشدی.
۱۳۲۴- نجی ایلده آذربایجان دئموکرات فیرقه‌سینین تشکیلیندن سونرا، او یئنه ده اورمو کومیته‌سینده اؤز تشکیلاتی فعالیتینی دوام ائتدیره رک فیرقه نین شعارلارینی، مرامنامه و مقصدینی کوتله لره ایضاح ائتمکده وار قووه سینی صرف ائدیردی. آلوولی وطن پرست اؤز حرارتلی نوطقله‌ریله، کسگین منطقیله زحمتکئشلرین آذربایجان دئموکرات فیرقه سینین بایراغی آلتیندا بیرلشمه لرینده، شانلی ۲۱ آذر نئهضتینین حاضیرلیق ایشلرینده گؤرکملی خیدمتلر ائتمیشدیر. نئهضتین ان مسئول دقیقه‌لرینده آزاد وطن فدائی لرله چیگین- چیگینه، صدری اولدوغو تشکیلاتین عضولریله بیرلیکده قاتیل سرهنگ زنگنه‌یه قارشی ووروشور و اورمو فدائیلر شوراسینین صدری کیمی فیرقه‌نین امر و گؤستریشلرینین یئرینه یئتیریلمه‌سینه چالیشیردی.
آزاد وطن آذربایجان دئموکرات فیرقه‌سینین بیرینجی قورولتاییندا نماینده کیمی ایشتیراک ائتمیش و آداف مرکزی کمیته‌سینه اویه سئچیلمیشدیر. او، میللی مجلیس نماینده سی اینتیخاب اولونموش و میللی حاکمیت دؤرونده حوکومت و فیرقه طرفیندن اونا وئریلن ماموریتلری لایقینجه یئرینه یئتیرمیشدیر. او، خلق حرکاتیندا ایشتیراکینا گؤره شانلی ۲۱ آذر میدالی‌له تلطیف ائدیلمیشدیر.
۱۳۲۵- نجی ایلده شاهنشاه اوردوسو آذربایجانا خائنجه سینه باسقین ائتدیکده آزاد وطن ده خائن تئهران حوکومتی طرفیندن توتولور. قوام حوکومتینین رسمی مامورلاری اونوهمکارلیغا، ایللر بویو صداقت و متانتله آددیملادیغی یولون عکس ایستیقامتینده حرکته دعوت ائتدیکده آزاد وطن اونلارا:«جللادلار! چینار آغاجی سینار- لاکین اگیلمز!…» – دئیه جاواب وئرمیشدیر.
آلچاق دوشمن آزاد وطنین قارشی سیندا «یا اؤلوم! یا مسلکه قارشی چیخماق!» – مسئله نی بو قدر کسگین و قطعی قویموشدو. لاکین قوجامان آزادیخواه غددار و حیله گر دوشمنه «یوخ!» دئمکله شرافتلی اؤلومو شرفسیز یاشاماقدان اوستون توتدوغونو بیلدیرمیشدیر.آزاد وطن مردلیک و شرافتله یاشادیغی کیمی آزادلیق اوغروندا اؤلومو ده شرف و مردلیکله قارشیلامیشدیر.
او، اؤز اینقلابی متانتی، پولاد کیمی مؤحکم اولان عزم و اراده‌سیله دوشمنی ده، اؤلومو ده اؤز قارشیسیندا دیزه چؤکمگه مجبور ائتمیشدیر. او، قوجامان بیر چینار کیمی سیندی، لاکن اگیلمه دی. آذربایجان خلقینین موباریز اوغلو ، آذربایجان دئموکرات فیرقه‌سینین، میللی نئهضتینین گؤرکملی خادیمی فیزیکی جهتدن سیندیسا، معنوی جهتدن یاشاییر و یاشایاجاقدیر.
او، ساغ ایکن اؤز شعورلو فعالیتیله آذربایجان خلقینین نئهضتینه، ایران خلقلرینین آزادلیق حرکاتینا خیدمت ائتمیش، شهید اولارکن آزادلیق یولونون مرد موباریزلر تاریخینه قیزیل صحیفه علاوه ائتمیشدیر.
حاضیرلایان:میثم آزادی
قایناق:
آزادلیق یولوندا مبارزه (1)
آذر-92
